Entry For 18 April, 2011- Xem phim đã cũ, nhận ra điều mới...

• 

Trong hoang tàn, đổ nát, vụn bở mọi tín điều…

Để xây dựng, hãy bắt đầu từ tri thức…

          Đó là điều tôi lọc ra được từ bộ phim “The book of Eli” trên HBO chiều nay( "Quyển sách cứu thế"- tên Việt Nam), khi người ta- vì cái chân đau của tôi, thả cho về sớm. Từ đầu đến gần cuối phim, chỉ thuần một màu xám chì trên bầu trời và màu vàng xỉn của sa mạc, màu của địa ngục. Thế giới trong phim, không rõ thời gian, là thế giới của sự hoang tàn sau một cuộc chiến mà con người tàn hại nhau, tàn hại chính thế giới đó. May mắn- hoặc cũng có thể là không may mắn- trong đại họa vẫn có một nhúm người sống sót. Và từ đó, bộ phim bắt đầu bằng một thông điệp: Khi thế giới chỉ có hai người, thì không chỉ là thế giới lưỡng cực- đó còn là một thế giới đa cực, phân thân từ mỗi một bản thể người. Huống chi, đây là một nhóm người, họ phân ra hai cực. Cực thứ nhất- mà đại diện là nhân vật Carnegie ( diễn viên Gary Oldman đóng) ngoi lên như một lãnh chúa, thất học, tự mãn về sự khống chế hắn có được khi nắm giữ bí mật một nhu cầu thiết thân nhất của con người : NƯỚC! Bằng sự khống chế đó, Carnegie định tạo ra một thế giới mới, trong đó hắn được coi như đấng sáng thế đầy quyền năng. Duy có một bí mật mà chỉ người đàn bà mù ở cạnh hắn và dăm đàn em thân tín biết được: hắn thèm khát sách vở. Lũ tay chân thất học của hắn, được trả giá bằng những trò mọi rợ nhất, bản năng nhất, bằng mọi cách đã lùng kiếm về cho hắn thứ cao quý nhất- thứ mà một kẻ võ phu như hắn một đời khát thèm: Sách.

          Cực thứ hai chỉ có một nhân vật đại diện cho chính mình đó là Eli ( diễn viên Denzel Washington thủ vai). Anh hiện ra, nhếch nhác, mệt mỏi, bẩn thỉu như đống tro tàn trên các con đường, làng mạc mà Anh đi qua. Đi qua trong 30 năm từ sau cuộc hoang tàn và may mắn sống sót. Đi qua với hành trang đáng giá nhất đó là cuốn kinh thánh dày cộp, cuốn kinh thánh duy nhất còn lại của lòai người. Hành trình của Eli là một cuộc hành trình đi về phía Tây, nơi tiếng nói tâm linh trong Anh mách bảo rằng đó là nơi cuốn sách cần đến và được an tòan. Trên con đường Anh đi, hiểm họa luôn rình rập. Và Eli- bằng bản năng sinh tồn duy ngã- cho rằng- Anh sẽ đi đến nơi nếu bỏ qua mọi quan tâm. Anh bỏ qua một cô gái bị lũ tay chân Carnegie cưỡng hiếp. Anh bỏ qua nhiều đòan người bị xâu xé, bị chà đạp, cho đến khi Anh bước chân vào thị trấn của Carnegie. Sự hiện diện lạ lùng của Anh, cái nhân cách khác người của Anh không che dấu được ai. Và từ đó, Eli hiểu ra Anh bắt đầu phải đối diện với cái chính mình từ bỏ: Sự quan tâm đến chung quanh. Carnegie biết Anh có cuốn sách. Hắn đã lưu giữ Anh lại theo đúng kiểu của một tên trọc phú : Thức ăn, nước sạch và một cô gái. Solona- con gái của người đàn bà mù mà hắn ép làm vợ mình ( Diễn viên Mila Kunis). Eli không quan tâm, Anh mở cửa đuổi cô gái đi, nhưng rồi phải từ bỏ ý định khi Solona cho Anh biết: chỉ cần cô không hòan thành nhiệm vụ, Carnegie sẽ làm cho mẹ cô đau đớn tới chết. Đêm đó, Eli và cô gái trở thành bạn của nhau. Sáng hôm sau, Carnegie điên cuồng phát hiện ra Eli biến mất cùng cuốn sách. Không chỉ thế, ánh mắt, lời cầu nguyện mà Solona tiến hành trong buổi điểm tâm cho người mẹ mù đã làm Carnegie sợ điếng. Hắn sợ Eli – bằng cuốn sách của mình, sẽ thay hắn thống trị thị trấn- và hắn sẽ mất hết. Cuộc đấu tranh “ý thức hệ” bắt đầu khi một bên cho rằng cuốn sách mang đến sức mạnh tòan năng và một bên khư khư giữ nó như một tài sản sau cùng của nhân lọai hôm qua. Nhưng rồi, trong những giờ phút sinh tử nhất, Eli đã ném trả cuốn sách cho Carnegie để đổi lấy mạng sống cho Solona. Trong những phút cận kề cái chết, Anh ngộ ra một điều: suốt 30 năm đi cùng cuốn sách, điều Anh học được từ sách đó là hãy biến “những lý thuyết xám xịt” thành hành động “cây đời xanh tươi”.

Carnegie lấy được sách và hắn mang theo Solona. Trên đường đi Solona trốn thóat, cô quay lại cứu Eli và tiếp tục cùng Anh hành trình về phía Tây.

          Carnegie mang về thị trấn cuốn sách, khi mở khóa được cuốn sách, hắn ngỡ ngàng trước những trang giấy chi chít chữ Braille, thứ chữ dành cho người mù. Lúc này, tay chân thân tín mất hết, Carnegie không thể điều khiển những kẻ nổi lọan hung hãn, người đàn bà mù từ chối dịch sách cho hắn và bỏ đi… hình ảnh của một thống lãnh ngạo ngược giờ chỉ còn là một tên tàn tật, thảm hại, suy sụp trong chính ước mơ của mình. Eli cùng cô gái tìm được đến thành phố phía Tây. Ở đó, họ được chứng kiến những kho tàng sách, những vật phẩm văn hóa mà người ta còn kịp cất giữ trước khi mất. Eli huy động hết sức tàn, lực kiệt, đọc lại cho người thị trưởng của thành phố tòan bộ nội dung cuốn kinh thánh mà Anh thuộc lòng trong suốt 30 năm đọc nó hàng ngày…

          Sau khi Eli chết, Solona không ở lại thành phố - nơi mà cô biết nó sẽ cho cô một mái nhà ấm áp. Cô lên đường quay trở về phía đông- nơi mẹ cô còn đó, nơi mà bọn ác nhân đang nổi lên hòanh hành ngày càng dữ tợn. Cô đi bằng một niềm tin mà Eli truyền lại: Cô được che chở bởi chính định mệnh của mình- đó là sự khai sáng bởi niềm tin- Hãy biết quan tâm tới tri thức… chỉ có ánh sáng từ nó mới lọc được mọi ngu muội của sự dã man…

          Bộ phim đầy cảnh bạo lực, một lúc nào đó, có cảm giác như ta đang coi một phim “ kiếm hiệp Tây”. Trong đó cũng có một bí cấp võ công tuyệt thế làm giang hồ dậy sóng. Trong đó cũng có chính tà hai ngả phân biệt và tranh giành bí cấp với nhau. Trong đó cũng có những mối tình khắc cốt ghi tâm. Cũng có những phẩy tay quy ẩn và cũng có những bôn tẩu hành hiệp. Nhưng càng coi, ta càng ngộ ra nhiều điều, bộ phim không chỉ đơn thuần chém giết, ân đền óan trả, trong bộ phim đó có một điều mà Đông-Tây khá tương hợp- dù nói như Rudyard Kipling: Đông – Tây không thể bắc cầu…đó là cái làm cho con người ta chém giết nhau không chỉ là một bí cấp võ công hiển hiện hay một cuốn sách mang đến sức mạnh tòan năng. Cái tạo ra sự hủy diệt đó là khi con người cho rằng cứ có sức mạnh ( dù là sức mạnh cơ bắp hay sức mạnh trí tuệ, sức mạnh tâm linh) là đủ để thống trị. Thế giới bị đổ nát, hoang tàn, vụn bở mọi niềm tin, con người sống như những con thú biết ăn thịt đồng lọai để sinh tồn, chính là ở thời điểm mà người ta cho là mình mạnh nhất. Eli chỉ ngộ ra khi Anh sắp lìa cõi thế. Và Anh truyền cái “ngộ” đó cho người bạn gái thuần khiết Solona của mình. Solona tượng trưng cho một sức mạnh mới, sức mạnh cứu chuộc của tri thức. Và cô quay về nơi hỗn mang nhất để mang họ ra khỏi bóng tối…

          Bộ phim kết lại bằng hình ảnh cô gái nhỏ nhắn, đơn thương dưới ánh mặt trời hòang hôn đỏ rực phía Tây. Cô đi về phía ngược lại, để biết chắc, đối diện với hòang hôn sẽ là bình minh…bình minh của tri thức, và chỉ tri thức dùng để xây dựng lại hoang tàn mới là thứ tri thức thực sự của con người, chứ không phải thứ tri thức tín điều làm mê muội hoặc dùng để thống trị…Và tôi, tôi cảm ơn bộ phim về điều này…