Tập bình thơ: Em đi về phía mùa đông...
Thơ Ngô Đồng
Em đi về phía mùa Đông
Nơi tím lạnh tái tê mặt hồ Hoàn Kiếm
Sương giăng giăng buốt trắng
Gió vô tâm ngang dọc bãi sông Hồng
Em đi về phía mùa Đông
Nơi sương muối phả vào đêm trằn trọc
Nơi các mẹ , các chị ta trong mưa phùn gió bấc
Cấy cho tương lai từng nhánh nhọc nhằn . . .
Em đi về phía quê hương anh
Nơi lửa đốt rạ rơm trên cánh đồng mùa Đông
thắp thơm vào ký ức
Có miếu , tháp , đình , chùa lướt theo con đò dọc
Sóng sánh dòng sông xanh bóng tre làng . . .
Có một ngày ra trận mùa Đông
Xanh ngăn ngắt lúa đương thì con gái
Có những bức thư tình viết vội
Tiểu đội bó tròn quăng xuống đường xe. . .
Em đi về phía ấy ngày xưa
Nơi chống chuếnh dấu chân người ở lại
Nơi anh có một mùa Đông và người con gái ấy
Ở phía sau mình như một đức tin
Em đi về với mùa Đông
Tìm cái lạnh trong găng , giầy , áo ấm
Làm dáng chụp hình trong ngày rét đậm
Hái băng và cười trên đỉnh Mẫu Sơn . . .
Ta theo em về với mùa Đông
Thầm mang chút ấm cho người phía ấy
Mắt em sẽ lại long lanh , má sẽ hồng trở lại
Và ta lại đón em về từ phía mùa Đông . .
Trong căn nhà blog này, tôi hân hạnh được làm quen với nhiều anh chị, bạn bè làm thơ rất hay. Đó là một phía mà tôi chỉ đứng xa ngưỡng vọng và luôn luôn tồn tại trong mình một câu hỏi: cũng chỉ là câu chữ nhân gian, mình cũng được học, được đọc, được thẩm thấu, tại sao chỉ qua tay những anh chị, những bạn bè đó, câu chữ ấy mới thành thơ? Và Họa sĩ Ngô Đồng, chúng tôi vẫn thân ái gọi Anh ấy là Bạn Bắp, là một trong những người-làm-thơ mà tôi kính nể.
Tôi quen Bạn Bắp khá muộn màng. Là quen trong trường hợp khá buồn cười khi trước đó chưa hề biết Anh qua blog: Uyển Văn ở Trà Vinh lên, ít thời gian nên muốn gom bạn bè họp lại một lần và Bạn Bắp- như một người Anh lớn- chủ động đứng ra gọi mời. Tôi nhận được mess “kêu ăn nhậu” là bao giờ cũng tí tởn nhận lời chẳng chút phân vân người gọi mình quen hay lạ (chắc đến từng này tuổi, tôi không lừa ai thì thôi, chứ ai thèm lừa tôi, nên tôi tự tin thấy ớn!). Đến lúc gặp, mới hay, những gì mình tưởng tượng về Anh hòan tòan đổ sụp. Ở bữa nhậu ra về, tôi vội vàng chạy ùa vào nhà Anh tìm hiểu, tìm nhưng do không hiểu nổi, nên lặng lẽ quay ra, cho đến một ngày Anh Em phát hiện ra mình biết tin tức về nhau quá muộn thế là Anh accept tôi. Vào nhà Bạn Bắp, thích nhất là những câu note khi dài, khi ngắn. Lúc đơn giản, nhẩn nha, như người thợ cày ngồi thong dong gặm bắp ngô non, lúc lại sâu sắc và chứa nhiều thông điệp làm tôi bàng hòang. Tôi biết, Bạn Bắp không thích “dạy đời” ai, dù sự từng trải nơi Anh ở cuộc đời này cho phép Anh có thể làm điều đó mà không ai dám bắt bẻ. Nhưng Anh không muốn dạy, Anh chỉ muốn chia sẻ những bài học từ những năm tháng tuổi tác đi cùng cuộc đời của mình, trong đó, có nhiều năm tháng tham gia chiến trận. Một cuộc chiến mà chắc có lẽ Anh đã nhiều lần cọ xát và đôi khi đối mặt với cái chết, từ đó Anh đã nhặt nhạnh ra những bài học để sống an vui. Người đọc Anh đôi khi trả lời tếu táo ba lơn, đôi khi “ngộ” ra rất nhiều điều để “giác”, đôi khi giật mình, song tôi tin ai cũng ghi nhận nơi Anh một sự chân thành. Và không chỉ chân thành trong note, trong các entry Anh viết cũng vậy, cũng đầy sự chân thành… nên nhà Anh lúc nào cũng rộn ràng tiếng nói cười vào ra của bạn bè tứ xứ. Nó ấm áp như tấm lòng của chủ nhà.
Dạo gần đây Bạn Bắp hay làm thơ. Những bài thơ mà có lẽ Anh giấu chúng vào một “ngăn kéo lòng” lâu lắm rồi. Nay gió giao mùa thỏang nhẹ, không khí cuối năm, cuối tháng, cuối…mùa kéo chùng lòng nhiều người lãng đãng, cái ngăn kéo ấy nơi lòng Bạn Bắp bật tung. Anh thỏa thuê nhắc về một gương mặt con gái ( mà cũng có thể nhiều gương mặt) khi thì rõ ràng, khi thì mờ ảo, một gương mặt gắn với những miền đất Anh từng qua. Khi qua trong hòa bình, khi bắt đầu ra trận… Gương mặt “người con gái đến từ hôm qua” ấy, nhiều khi lại gắn với những ngày tháng Anh từ chiến trận trở về. Chiến tranh thì đau xót và mất mát. Gương mặt (những) người con gái trong thơ của Bạn Bắp cũng hơi thiếu vắng nụ cười. Nó bàng bạc những dự cảm bất an về những người con trai vô tư với “đường ra trận mùa này đẹp lắm”dường như không biết điều gì đang đợi mình nơi phía trước:
Có một ngày ra trận mùa Đông
Xanh ngăn ngắt lúa đương thì con gái
Có những bức thư tình viết vội
Tiểu đội bó tròn quăng xuống đường xe. . .
Những người con trai trên những đòan xe hối hả lao về hướng tiền phương, thật ra, họ không vô tư như ta nghĩ, vì họ biết, phía trước đó sẽ không còn chỗ dành cho sự lơ đãng, và những nỗi niềm riêng tư nào đó, nếu có, cũng phải đậy điệm, giấu kỹ, bởi “súng đạn không đùa với khách thơ”:
...Em đi về phía ấy ngày xưa
Nơi chống chếnh dấu chân người ở lại
Nơi anh có một mùa Đông và người con gái ấy
Ở phía sau mình như một đức tin...
Tôi đã từng học, từng đọc, từng thấy nhiều người đặt niềm tin vào những điều kỳ lạ nhất khi họ phải đối mặt với thử thách, nguy nan. Niềm tin là một thứ tâm linh không lý giải. Không thể giải thích “vì sao tin?” mà chỉ là “tin thế thôi!”. Nhưng người lính Ngô Đồng không mang niềm tin của mình vào trận, Anh gởi lại nó nơi đồng chiều cuống rạ quê hương, gởi lại nơi mảnh đất mà những gương mặt phụ nữ Mẹ Anh, Chị Anh bán mặt cho đất, bán lưng cho trời để Cấy cho tương lai từng nhánh nhọc nhằn . . . Và kỳ lạ nhất, anh gởi Niềm tin của mình vào dáng hình một người con gái. Tin chắc rằng cô ấy sẽ gìn giữ cho mình…
Chiến tranh – khi nhắc đến nó- là người ta nhắc ngay đến người lính. Bởi một đằng là sự đẩy đưa, còn một bên là người tham dự. Chiến tranh chưa bao giờ là một đẩy đưa may mắn, bởi người tham dự nào cũng biết du mình vào nó là tham gia vào một canh bạc mà phần thắng bao giờ cũng ở phía Thần Chết. Người lính Ngô Đồng biết rõ, những người lính như Anh biết rõ khi viết những “bức thư tình quăng vội xuống đường xe” cũng là bởi họ không muốn nuôi hy vọng mơ hồ cho bất cứ ai, và không cho cả chính mình. Nhưng có lẽ, trong sâu thẳm lòng, họ cũng muốn, từ trong hoang tàn và đổ nát, chiến tranh sẽ trả họ về cho Mẹ, cho Chị, và cho cả Em… trả về để họ lại được tiếp tục gánh vác những gánh nặng đời thường mà từ trước đã san vai cho những người phụ nữ mỏng manh yếu ớt. Trả về để trong những góc quê hiền hòa, thanh bình, yên ấm, họ tìm lại những gương mặt con gái từng “đi về phía mùa Đông” để làm cho ngay “lửa đốt rạ rơm trên cánh đồng mùa Đông thắp thơm vào ký ức…”. Những gương mặt con gái nắm giữ Đức Tin của người ra trận vì chính sự đợi chờ của mình…
Tôi không đủ lời và hình như cũng không có năng khiếu bình thơ. Tôi cảm nhận bài thơ rất hay, rất rưng rưng này của Bạn Bắp từ góc khuất của một người đã từng đóng vai “chờ đợi”. Dù sự chờ đợi của tôi không sánh bằng một góc sự chờ đợi mà Bạn Bắp nhận được từ Đức tin phía sau lưng Anh. Mặc dù sự chờ đợi của tôi có đích đến và đã đến, và dù người tôi chờ đợi đang rất bình an đâu đó trong sự chờ đợi của tôi. Nhưng tôi vẫn hiểu, sự chờ đợi nào cũng là mòn mỏi, mà nó chỉ có thể tươi xanh trở lại trên cánh đồng thơ mà Bạn Bắp dày công tưới tắm cũng bằng ký ức và nỗi nhớ của mình…
Thơ của một người chân thành là vậy. Chân thành với những gì mình có và cả những gì mình nhỡ để tuột tay. Nhỡ, vì như tôi đã nói, chiến tranh là một du đẩy rất kinh hòang…Nhỡ, vì có thể, Mùa Đông năm nào cũng đến, có nghĩa là nỗi nhớ năm nào cũng se sắt nhay lòng… nhưng người gầy dựng Đức tin cũng “nằm lòng” câu sấm:
Ta theo em về với mùa Đông
Thầm mang chút ấm cho người phía ấy
Mắt em sẽ lại long lanh , má sẽ hồng trở lại
Và ta lại đón em về từ phía mùa Đông . . .
Phải không Bạn Bắp?
